%20(1).jpg)
Hieronder vind je een lijst van reeds gepubliceerde Nederlandstalige literatuur met een klimaatthema.
In de lijst vind je zowel dichtbundels, romans, theaterteksten alsook andere literaire initiatieven waarin het klimaat (of de natuur, de aarde) een grote rol speelt.
Indien je iets niet in de lijst ziet staan dat er zeker bijhoort, kan je ons steeds een bericht sturen.
f
Poëzie
Bindweefsel - Saskia Stehouwer
Een volledig biologisch afbreekbare bundel, handgeschept van plantenresten en fruitafval. In tien gedichten onderzoekt Stehouwer de relatie tussen mens en natuur.
Massastrandingen - Moya De Feyter
Wat doen we als het begint te stormen en het na dagen nog niet ophoudt? Wat moeten we denken wanneer bomen bloeden? Wat wou de walvis zeggen toen hij zich op de kust wierp?
Vanaf 2016 tot 2017 bezoekt Annelie David elke maand het verlaten bos op het voormalige munitieterrein in Zaandam. Planten duiken op die uitgestorven werden gewaand. Uit aangewaaide zaden groeit een jong bos. Er is een vogelparadijs ontstaan. De krachten van vergankelijkheid en leven zijn onafscheidellijk.
Lies Van Gasse neemt de lezer mee in Moederhoofds hersenpan. Daar wriemelt er van alles: mieren, bijen, termieten, buffalowormen en meelwormen. Van Gasse richt haar blik op de wereld van de kruip- sluip- en zoemdieren, maar confronteert zij ons zo niet vooral met het grote leven daaromheen?
Opgelet. Het materiaal moet ademen - Annet Zaagsma
De derde bundel van Annet Zaagsma is een speelse en alarmerende blik op de toekomst, en tevens een herinnering aan de laatste walvis die zingend aan het oppervlak is geraakt.
Van het allerprilste begin tot het einde: in één allesomvattend, stuwend episch gedicht wordt een heel leven gegrepen. Hoe groot tegenslagen ook mogen zijn, altijd is er weer een nieuw begin; wat blijft zijn de hoop en de drang om verder te gaan.
Tussen vechten en vluchten ligt een kavel die Vlaanderen heet / waar men zuinig glimlacht en danst met veel sérieux,’ aldus een van de gedichten in deze tweede bundel van Max Greyson.
Hoe ik een bos begon in mijn badkamer - Maartje Smits
In deze bundel gaan beeld en taal in dialoog over klimaatverandering, 'natuur', 'mens', aanspoelende walvissen, zalmkanonnen, oestermeisjes, ecoducten en damherten.
(...) De intelligentie en het taalplezier spatten van de pagina’s af. Woest, meerstemmig en hartstochtelijk gaat hij de strijd aan met eenzijdigheid en onverdraagzaamheid.
Cosmos, Texaco - Charlotte Van den Broek en Ward Zwart
Dichter Charlotte Van den Broeck en illustrator Ward Zwart proberen zich een weg te banen van de onmetelijke kosmos, naar de bladzijde van het gedicht en alle ruimtes die de poëzie beslaat ertussen. Ze onderzoeken op hun tocht in omgekeerde richting hoe poëzie ‘de papieren ruimte tot leven wekt’, hoe het gedicht zich over de randen van de bladzijde heen plaatst in de ruimten rondom.
De aarde nu. Gedichten over duurzaamheid en 16 klimaatkwatrijnen van Gerrit Komrij
Het klimaat zorgt voor eindeloze discussies en verhitte standpunten. Dichtend Nederland en België doet via de bundel De aarde nu een duit in het zakje. De lezer wordt meegenomen in een verontrustende, maar ook zinnenprikkelende en uitdagende wereld.
Opabinia - Frederik Lucien de Laere
'Voor Charles Darwin vormden uitgestorven dieren de eerste aanzet voor het denkwerk dat zou uitmonden in zijn evolutietheorie. Voor Frederik Lucien De Laere vormen ze het uitgangspunt voor fraaie poëzie.’ - Dirk Draulans over Opabinia
Broze aarde - Antjie Krog
Deze tweetalige uitgave, een wereldprimeur, bevat haar jongste creatie: een mis over de breekbare aarde. Een mis die ons allen aangaat. Een hoogmis voor het universum.
Sticky drama - Dominique De Groen
'Radioactieve planten dragen vrucht. Twee eilanden bloeden in elkaar leeg. Een ijsberg kotst zijn ingewanden uit. De permafrost ontdooit. Sluimerende bacteriën ontwaken.'
Stad en Land - Alexis de Roode
In Stad en Land gaat het over de mens in relatie tot zijn veranderende omgeving. De Roode houdt een poëtisch pleidooi voor de handhaving van de menselijke maat bij de inrichting van het landschap. Hij fulmineert tegen ijdele architecten, tegen nieuwbouwwijken, tegen de vergaande industrialisering van de maatschappij. Maar gelukkig heerst er niet alleen droefenis in Stad en Land. Tussen al het betonnen geweld heeft De Roode oog voor de mens als kosmisch wezen, ‘de stad’ als huis van de mensheid. En hij bezingt ‘het land’ in regelrechte natuurlyriek.
regen kosmos kamerplant - Anne Broeksma
De mens kan met zijn getob en gefilosofeer weinig anders doen dan zich verschansen in een wereld van industrie, steden en treinstations, maar ontsnappen aan de wetten van de natuur kan niemand. In deze gedichten is bijna altijd een milde dreiging aanwezig, als ondertoon van iets groters dan de dichter en haar gedachtewereld.
Stormen, olielekken, motetten - Xavier Roelens
Stormen, olielekken, motetten is een bundel over de twee hoofdbestanddelen van de mens: water en relaties. In voortrazende, aftastende gedichten toont Xavier Roelens betrokkenheid bij taal en wereld en zoekt hij uit of poëzie de inzet van milieubewustzijn kan vormen. wat de zee opwerpt is wat we oprapen voor onze uitzet: een bloempot, een breezer, een gloeilamp, een tetrabrik met frambozensmaak, een plastic zak, een fles ketchup, een ijzersponsje, brandhout in cellofaan, een schroefdop, een jerrycan, bekers, een vuilniszak om alles te bewaren en voor 's middags wier op een bedje van tamponhoesjes.
Het verlangen tot samensmelting met alles om haar heen komt telkens terug in deze derde bundel van Marije Langelaar. Alles vonkt. Langelaars taal is spannend en precies, in elke regel gebeurt er iets.
De tekst Woeker! van dichterscollectief Woordwasdraad wankelt op de grens van poëzie en proza, van waarheid en leugen, van trouw en ontrouw. In dit prachtige kleine boekje met tekeningen van Geert Pas, lees je het gesprek tussen stad en bos, het gesprek dat in je binnenste woedt. De stem van de weg drijft die twee uiteen, maar verbindt ze ook onherroepelijk met elkaar. Of hier gratis te downloaden.
Kozijnen van krijt - Hanneke van Eijken
In Kozijnen van krijt observeert Hanneke van Eijken helder, scherp en filmisch de verhoudingen tussen mens, tijd en natuur. Ze onderzoekt of we geluk kunnen vasthouden, laten stollen in de tijd. Hoe bezweer je onheil dat voortdurend op de loer ligt? Fictie kan een schuilplaats vormen. Een baai ligt in de vorm van een glimlach. Er rinkelen skeletten van zeedieren bij de achterdeur.
De samenleving staat onder hoogspanning. De planeet is vergiftigd. De dichter probeert homeopathie door verongelijkt, woedend, al te zeker van zichzelf de tegenstellingen op scherp te zetten. Hoe de achterkleinkinderen van de Verlichting zachtjes indutten.
Het zingen van de wereld - Marc Tritsmans
De fascinatie van Marc Tritsmans voor de natuur krijgt in zijn nieuwste dichtbundel een geëngageerde vorm: Het zingen van de wereld is een hartstochtelijk en aanstekelijk pleidooi voor het behoud van de aarde, in zuivere, glasheldere gedichten.
Nergens groeit een boom die haar aarde niet vindt - Karin Lachmising
Lachmising beschrijft op voorbeeldige wijze de connectie tussen mens en natuur. Vruchtbare metaforen zorgen ervoor dat de regels je tot in de ziel raken. De lezer komt erachter dat hij niet ver van de boom staat. Zonder onze wortels, zonder onze voorouders, zijn we nergens.
Hebben mollen weet van zonsondergangen - Els de Groen
De tweede bundel van Els de Groen is geheel gewijd aan hoe dieren de vernietiging van de aarde ondergaan: van insecten tot en met olifanten en van varkens tot en met dolfijnen. Met illustraties van Len Munnik in zwartwit en kleur. De opbrengst van de bundel komt ten goede aan World Animal Protection en Animal Rights.
DICHTER. Klimaatverandering - Plint
Tijdschrift met gedichten voor kinderen van 6 tot 106. Voor dit nummer schreven bijna 45 dichters bijna 60 gedichten over klimaatverandering. Over de oorzaken, de gevolgen en ook over wat we zelf kunnen doen.
De poëzie van Ecologica viert de natuur in al haar diversiteit. Maar benoemt ook zorgen en verdriet om crises in de natuur door toedoen van de mens: milieuvervuiling, de opwarming van de aarde (klimaatcrisis), het uitsterven van dieren en planten, het afsterven van het koraafrif, drinkwatertekorten, overstromingen.
Wisselplaats - Monique Wilmer-Leegwater
Wilmer-Leegwater dringt niemand iets op, overschreeuwt niemand en klaagt geen schuldigen aan. Wat zij doet zou wel eens veel effectiever kunnen zijn: in haar gedichten geeft ze haar lezers de kans zich te verplaatsen in de natuur en vooral in het dier, om zich diens leven en gevoelens voor te stellen.
Restwarmte - Saskia van Leendert
In 'Restwarmte' onderzoekt Saskia van Leendert wat ons maakt tot wie we zijn. Zijn we niets meer dan een gelukkig toeval of worden we geboren als mogelijkheid? Zijn we in staat los te breken van de sporen die we meedragen? Hoe ga je om met je kwetsbaarheid in een veranderende wereld waarin je toekomst zoekt? Was er eerst het leven als eksters, nu is er het zoeken naar gelijke grond en naar manieren om te vliegen met het hoofd omhoog, de verten tegemoet.
Het oog dat vangt - Saskia van Leendert en Ineke van Middelkoop
'Het oog dat vangt' is het resultaat van een vruchtbare samenwerking tussen kunstfotograaf Ineke van Middelkoop en dichter Saskia van Leendert.
Theater
Hertenleer - Anna Carlier, illustraties Sofie De Cleene
Een dystopische monoloog over de toekomst van een kind in een wereld die drastisch veranderde door de klimaatopwarming. Extreme hitte en vriesdrops wisselen elkaar af. Het water stroomt en sleurt alles mee. De warmte van een hert redt een kind. Een schip is onderweg naar een onaangetaste plek.
Morgen werd alles anders - Yinka Kuitenbrouwer
Een documentaire toneeltekst ontstaan vanuit gesprekken en ontmoetingen met mensen uit verschillende generaties over het al dan niet krijgen van kinderen, onze verantwoordelijkheid voor de toekomst en de prijs van vooruitgang.
Tenzij je een beter plan hebt - Anouk Nuyens & Rebekka de Wit
Is de mens wel in staat zichzelf uit het centrum van het denken weg te halen? Steeds meer denkers roepen op om de relatie tussen mens, dier, natuur en ding bij te stellen. In samenwerking met journalisten, activisten, filosofen, juristen en een mediastrateeg gaan Nuyens en De Wit op zoek naar een manier om een wereld te verbeelden waar de mens niet de maat der dingen is. Tenzij je een beter plan hebt…
Proza
Liefde in tijden van klimaatverandering
Elmar is docent Frans in opleiding en laat zijn hoogzwangere vriendin thuis achter om een taalcursus te volgen in Vichy. Maar wat een ontspannen verblijf had moeten worden, verandert algauw in een zware beproeving.
We zijn water - Carmien Michels
Het tienermeisje Elena fantaseert over kussen met de buurvrouw. Rolf bouwt een ark om de zondvloed te overleven. Maddy vermoordde haar echtgenoot en zei sindsdien geen woord.
Carmien Michels creëerde stipje per stipje een onvoorspelbare wereld waarin kleine gebeurtenissen apocalyptische proporties aannemen.
Het tegenovergestelde van een mens - Lieke Marsman
“Waar het op neerkomt is dat de mensheid als geheel ook eenzaam is. We kunnen er niet tegen dat er niemand iets terugzegt, dat we nog altijd geen dieren hebben horen praten – ja, misschien zo nu en dan in de vorm van het schrille gegil dat onze slachthuizen vult, maar niet met woorden, niet met een oplossing voor de dingen waar we al tijden mee zitten. ..."
Vissen redden - Annelies Verbeke
Monique Champagne is schrijfster, maar na een mislukte relatie heeft ze ook gebroken met de literatuur. In een poging haar oude leven achter zich te laten, wil ze zich nuttig maken voor het behoud van de vis. En daarmee van de mensheid. Haar gloedvolle krantenartikel tegen overbevissing blijft niet onopgemerkt. Ze wordt uitgenodigd om gortdroge internationale viscongressen te verluchtigen met haar emotionele inbreng.
Torenhoog en mijlen breed - Tonke Dragt
Torenhoog en mijlen breed verscheen in 1969, toen de eerste mens voet op de maan zette. Alle andere planeten vormden nog een mysterie.
Kinderen van Moeder Aarde - Thea Beckman
Zes eeuwen na de Derde Wereldoorlog. De aarde is door een kernoorlog gekanteld en bijna verwoest. Het ijs op het vroegere Groenland, dat nu Thule heet, is gesmolten en het land heeft een heerlijk klimaat. De mensen leven in harmonie met de prachtige natuur. Het land wordt door vrouwen geregeerd, zonder leger, zonder wapens.
De een na laatste dood van het meisje - Isabel Hoving
Het jaar 2099. De zestienjarige Ewa Capone is op de vlucht. Vier jaar geleden is haar vader om het leven gekomen bij een overval, een paar maanden geleden is haar moeder vermoord en nu hebben twee gewapende mannen het op háár leven gemunt. Ze heeft geen idee waarom.
Een helse regen geselt al maanden de aarde. Vanaf het dak van een flatgebouw kijken vier studenten toe hoe de stad langzaam onder water loopt. Ze zijn de laatste bewoners, de rest is allang gevlucht. Overleven is een dagtaak geworden. Terwijl de jongeren de verveling verdrijven met seks, alcohol en de nieuwe synthetische drug Ultra, kruipt het water onverbiddelijk omhoog.
Weerwater - Renate Dorrenstein
De wereld vergaat. Op één stad na: Almere. Als de stofwolken zijn opgetrokken, blijken er nog maar een paar duizend inwoners over.
Zijn naam is Prometheus, de jongen-die-het-vuur-bewaart-achter-zijn-tanden. Hij wordt opgepakt in de hoofdstad en vermoord in de kelders van het politiegebouw. Vlak na zijn dood treedt een winter in die het land jarenlang zal teisteren. Als de koning ook verdwijnt, breekt de revolutie uit.
Onder het ijs - Ellen de Bruin
Het is 2004. Een groep klimaatwetenschappers doet onderzoek op een schip in het Noordpoolgebied.
De ommelanden - Elvis Peeters
De ommelanden is een roman over solidariteit en individualiteit, over verbittering en veerkracht. En bovenal over de vraag wie we tot onze groep rekenen.
Een aangrijpend verhaal over twee asielzoekers, gebaseerd op getuigenissen.
Zee Nu is als de zee – grillig, woest en onvoorspelbaar, dreigend en uiteindelijk troostend. Het is een roman over het grootste gevaar van dit moment, over Nederland, over de natuur die ons bedreigt en koestert en over de mens, die gedwongen wordt zichzelf opnieuw uit te vinden.
Wat we toen al wisten - Geert Buelens
De milieucrisis is ouder dan veel mensen denken, en de wetenschappelijke en politieke strijd erover is dat evenzeer. Aan de hand van films, televisieseries, romans, stripverhalen, nieuwsberichten en officiële rapporten uit het jaar 1972 laat Buelens zien wat we toen al wisten over het uitwonen van de wereld, wat we ervan geleerd hebben ook – en wat niet.
Initiatieven
Bosdichters als touwladders naar een betere wereld.
Het Poëziebosnetwerk (vroegere GGF) staat samen met velen aan de wieg van een nieuw Lappersfortbos.
De Stiemervallei is een wat verscholen beekvallei die vijf Genkse wijken (Waterschei, Winterslag, Bret, Termien en het centrum) verbindt. De stad Genk wil de Stiemervallei opwaarderen tot een blauw-groene levensader doorheen de stad. (...) Gedurende een aantal maanden beschouwt Charlotte Peys de Stiemervallei in Genk als haar foerageergebied. Meermaals resideert zij een week in het Emile Van Dorenmuseum van waaruit ze op artistieke sprokkeltocht gaat langs de Stiemerbeek.
Slam de Natuur is een project van Natuurpunt CVN. Samen met de peter van het project, Antwerps stadsdichter Seckou Ouologuem worden verhaalvertellers, slampoëten en woordartiesten uitgenodigd in een natuurgebied om hun eigentijdse vorm van poëzie te filmen. Zie ook: Ontdekkingstocht in het groen.
Een boom een boot een mens - Maarten Inghels
In de zomer van 2018 voer Maarten Inghels op een vlot van piepschuim in de vorm van het woord W A T E R op de IJzer vanaf de Frans-Belgische grens in Roesbrugge tot Nieuwpoort aan zee. Tijdens zijn zesdaagse tocht meerde hij regelmatig aan om het gesprek aan te knopen met bewoners, passanten en recreanten langs het traject.
Recyclagedichten - Antwerps stadsdichter Seckou
In september heropent het nieuwe recyclagepark in Borgerhout de deuren. De stad Antwerpen vraagt aan stadsdichter Seckou om voor de gelegenheid een gedicht te schrijven dat een plek krijgt op de site. Seckou op zijn beurt doet een oproep aan bewoners van de stad om persoonlijke voorwerpen binnen te brengen die ze normaal zouden wegwerpen. Daarmee zal hij een leesbare poëzie-installatie maken.
Indien je iets niet in de lijst ziet staan dat er zeker bijhoort, kun je ons altijd een bericht sturen.